- DEĞER KAYBI NEDİR?
Araç değer kaybı, yaşanan bir trafik kazasından sonra hasar gören aracın ikinci el araç piyasa değerinde meydana gelen azalmadır. Herhangi bir kaza sonrası araçta oluşan hasarlar düzeltilse dahi, araç ikinci el piyasasında değer düşüşü yaşamaktadır. Zira ikinci el araç alım satım piyasasında alıcı için tramer kayıtları büyük önem arz etmektedir. Alıcının satın almak istediği araçtan beklentisi azami fayda ve güvendir. Bu nedenle tramerde hasar kaydı bulunan bir aracın hasar kaydı olmayan emsali ile aynı fiyattan arzı mümkün olmayacaktır. Örneğin; piyasa değeri 100.000 TL olan aracınız maddi hasarlı bir trafik kazasına karışmışsa ve ikinci el piyasa değerinde 20.000 TL’lik bir azalma gerçekleşmişse bu fark değer kaybı olarak adlandırılır ve farkın kusurlu taraftan ve/veya sigortasından poliçe limitleri dahilinde kusur oranında tahsili mümkündür.
2. KASKO POLİÇESİ DEĞER KAYBI TAZMİNATINI KARŞILAR MI?
Trafik kazası sonucu araçta meydana gelen değer kaybı kural olarak Kasko poliçesi tarafından karşılanmaz. Zira araç sahipleri tarafından sigorta şirketlerinden satın alınan kasko poliçeleri standart metinlerden ibarettir. Bu durumda araç sahiplerinin değer kaybı tazminatını poliçede ek teminat olarak satın almadığı durumlarda değer kaybının kasko şirketi tarafından tazmini mümkün olmayacaktır.
3. DEĞER KAYBI TAZMİNATI ZMMS KAPSAMINDA MIDIR?
Maddi hasarlı trafik kazasının meydana geldiği durumlarda araçta meydana gelen değer kaybının karşı taraftan (işleten ve/veya malik), karşı tarafın sigorta şirketinden kusuru nispetinde tahsili mümkündür. Ancak uygulamada sigorta şirketleri resen ödeme yapmamaktadır. Mağdur olan tarafın, karşı tarafın sigorta şirketine başvuru yaparak değer kaybı bedelini talep etmesi gerekecektir.
4. DEĞER KAYBI TAZMiNATI HESABI NASIL YAPILIR?
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca motorlu araç işletenlerine yüklenen hukuki sorumluluk için düzenlenen Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına yönelik ilgililerinin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesine ilişkin olup değer kaybı tazminatı, genel şartların EK 1 tablosunda yer alan formüle göre hesaplanmaktadır.
5. ZAMANAŞIMI
Değer kaybı tazminatının tahsili için başvuru süresi kaza tarihinden itibaren 2 yıldır.
6. DEĞER KAYBI TAZMİNATI TALEP EDİLEBİLECEK ARAÇLARA İLİŞKİN KISTASLAR NELERDİR?
Her kaza yapan araçta değer kaybı oluşmayacaktır. 01.05.2015 tarihi ile 01.04.2020 tarihi arasında tanzim edilen poliçelerde aracın yaşı, kilometresi gibi kıstaslar oldukça önem taşımaktaydı. Örneğin 36 yaşını doldurmuş ve/veya 165.000 km’den daha fazla yol kat eden araçlarda değer kaybı hesaplaması yapılamamaktaydı. Yine mini onarım, çekme belgeli araçlarda yapılan onarımlarda da değer kaybı tazminatı talep edilemeyecektir. Ancak 01.04.2020 tarihi itibari ile değer kaybı hesaplamasında Genel Şartlara konulan Ek ile bir hesaplama standartı oluşturuldu yaş ve kilometre şartı kaldırıldı. Yine 01.04.2020 tarihi itibariyle genel şartlara yapılan eklemelerle tekerlekli, paletli, zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarındaki hasar nedeni ile değer kaybı talep edilemeyeceği şeklinde düzenleme yapılmıştır. Yabancı plakalı araçların Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde karıştığı kazalar neticesinde de değer kaybı istenemeyecektir. Daha önce aynı bölgeden hasar alıp değer kaybına uğramış olan araçlar için değer kaybı tazminatı hesaplaması mümkün olmayacaktır. Burada tartışmalı bir düzenleme de Genel Şartlara eklenmiştir. Şöyle ki; 01.04.2020 tarihinden sonra tanzim edilen poliçelerde araçta meydana gelen maddi hasarın aracın rayiç değerinin %2’sinin altında kalması halinde değer kaybı tazminatı araçta meydana gelen maddi hasar tutarını geçemeyecektir.
7. HESAPLAMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR NELERDİR?
Aracın markası, modeli, yaşı, kilometresi, kazadan önceki ve sonraki piyasa değeri, onarımın yetkili serviste mi yetkili serviste mi yapıldığı, hasarlı parça üzerinde yapılan işlemin kapsamı, hasarlı parça sayısı tazminat hesaplamasında dikkate alınacak hususlardır. 01. 04.2020 tarihi itibariyle aracın kullanılmışlık düzeyi, hasar boyutu, KDV dâhil onarım bedeli de hesaplama kriterlerine eklenmiştir.
8. DEĞER KAYBI TAZMİNATI BAŞVURU USULÜ NEDİR?
Değer kaybı tazminatının tahsili için öncelikli olarak sigorta şirketi başvuru zorunluluğu vardır. Sigorta şirketi tarafından başvuru tarihinden itibaren 15 iş günü içerisinde ödeme yapılması zorunludur. Sigorta şirketi talebinizi 15 iş günü içerisinde karşılamaz yahut kısmi olarak karşılarsa Sigorta Tahkim komisyonuna başvuru yapılabilir. Ancak Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru ihtiyari olup zorunlu değildir. Sigorta Tahkim Komisyonu başvuruyu 4 ay içerisinde sonuçlandırmak zorundadır. Bağımsız hakemler tarafından yapılan başvuruya ilişkin bilgilendirmeler fiziki evrak olarak iletilmeyecektir. Sigorta Tahkim komisyonu tarafından verilen kararlar 5.000 TL’nin altında ise kesin hüküm teşkil eder. Hükmedilen tutar 5.000 TL ile 40.000 TL arasında ise kararın tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içerisinde İtiraz Hakem Heyeti’ne başvurulabilir. İtiraz Hakem Heyeti tarafından 40.000 TL’ye kadar karara bağlanan uyuşmazlıklar kesin hüküm teşkil eder. 40.000 TL üzerindeki uyuşmazlıklar ise Temyiz edilebilir. İtiraz Hakem Heyeti yapılan başvuruları en geç iki ay içerisinde karara bağlamak zorundadır. Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapmayı tercih etmeyen hak sahipleri dava yoluna da başvurabilecektir. Ancak ikame edilecek davanın ticari bir dava olması hasebiyle dava açmadan evvel zorunlu arabuluculuk sürecini başlatılması gerekmektedir.
9. KAZANÇ KAYBI
Kazanç kaybı, aracın hasarı nedeni ile aracın serviste kaldığı süre boyunca oluşan gelir kaybı, araç kiralama vb. nedeni ile malvarlığında meydana gelen azalmadır. Kazanç kaybı, sigorta poliçeleri kapsamında olmadığından sigortadan talep edilemeyecektir. Ancak kazanç kaybı araç maliki ve araç sürücüsünden kusurları oranında talep edilebilecektir.